Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bộ
trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng về việc tăng cường và nâng cao hiệu quả
công tác tìm kiếm cứu nạn (TKCN) hàng hải. Đồng thời, để giải đáp những
vấn đề mà dư luận xã hội quan tâm đến những vấn đề liên quan đến hoạt
động này, Báo Giao thông đang tổ chức buổi Tọa đàm trực tuyến trên Báo
điện tử với chủ đề: "Nâng cao hiệu quả Tìm kiếm cứu nạn hàng hải".
 |
Ông Nguyễn Bá Kiên - Q.TBT Báo Giao thông tặng hoa cho đại diện khách mời
tham gia tọa đàm |
Thành phần khách mời tham gia gồm: Ông Nguyễn Nhật - Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam; Ông Nguyễn Văn Thuấn - Vụ trưởng Vụ ATGT, Bộ GTVT; Ông Nguyễn Hoàng Huyến - Phó trưởng ban Thường trực Ban chỉ đạo Phòng chống bão lũ & Tìm kiếm cứu nạn (PCBL&TKCN), Bộ GTVT; Ông Vũ Thế Quang - Trưởng Phòng Pháp chế - Cục HHVN; Ông Võ Duy Thắng - Trưởng phòng An toàn An ninh hàng hải - Cục HHVN; Ông Nguyễn Anh Vũ - Tổng giám đốc Trung tâm phối hợp TKCN HHVN; Ông Phan Ngọc Quang - Tổng giám đốc Công ty Thông tin điện tử Hàng hải VN.
Chủ trì buổi giao lưu: Ông Nguyễn Văn Hường, Phó Tổng biên tập Báo Giao thông.
Tai nạn hàng hải tuy xảy ra
không nhiều, nhưng đã xảy ra thường là nghiêm trọng. Ông đánh giá thế
nào về tình hình tai nạn hàng hải và công tác tìm kiếm cứu nạn những năm
gần đây trong bức tranh tổng thể công tác PCBL&TKCN của Bộ GTVT?
Ông Nguyễn Hoàng Huyến - Phó trưởng ban Thường trực Ban chỉ đạo PCBL&TKCN, Bộ GTVT:
 |
| Ông Nguyễn Hoàng Huyến - Phó trưởng ban Thường trực Ban chỉ đạo PCBL & TKCN, Bộ GTVT: |
Tai nạn hàng hải tuy xảy ra không nhiều
nhưng khi xảy ra thường là rất nghiêm trọng. Lĩnh vực hàng hải được coi
là một trong nhiều lĩnh vực được phát triển mạnh và có từ lâu đời và
khắp trên thế giới. Những phương tiện thiết bị hàng hải phát triển nhanh
chóng.
Đồng thời, những quy định pháp luật cũng
được ra đời từ rất sớm, những phương tiện, thiết bị hoạt động trong
lĩnh vực này đều rất lớn và hiện đại. Chính vì thế, bản thân lĩnh vực
hàng hải không mấy khi xảy ra tai nạn, nhưng khi xảy ra rồi thì nó rất
nghiêm trọng vì tai nạn thường xảy ra ngoài biển, vùng tìm kiếm rộng…
Tình hình công tác bảo đảm an toàn hàng
hải được sự quan tâm rất lớn của Đảng, với sự chỉ đạo trực tiếp từ Chính
phủ công tác tìm kiếm cứu nạn hàng hải của Bộ GTVT trong thời gian qua
đã có nhiều chuyển biến tích cực, được thể hiện qua công tác nhân đạo,
tìm kiếm cứu nạn mang tính toàn dân. Có thể nói, công tác TKCN hàng hải
được coi là lĩnh vực nhạy cảm, liên quan đến tài sản, tính mạng của nhân
dân, của đất nước.
Khi xảy ra sự cố tai nạn hàng hải, ở các
nước mà không có tiềm lực về phương tiện, thiết bị của lực lượng tìm
kiếm sẽ ảnh hưởng đến chất lượng của công tác TKCN. Mỗi nước đều tham
gia những công ước quốc tế về TKCNHH, do đó khi xảy ra sự cố, những nước
trong khu vực sẽ cùng tham gia tìm kiếm cứu nạn.
Công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật
về TKCN những năm gần đây được quan tâm, đầu tư đúng mức. Công tác phối
hợp giữa các lực lượng hàng không, hàng hải, đường thủy nội địa cũng đã
được quan tâm đầu tư.
Đặc biệt là đã quan tâm tới chế độ đối
với những người thực thi công vụ tại các Trung tâm tìm kiếm cứu nạn hàng
hải. Do đó, tình hình diễn biến tai nạn hàng hải 2011-2013 đã dần dần
giảm xuống, nhưng thời gian gần đây xảy ra 2 vụ tai nạn hàng hải đáng
tiếc vì người tham gia giao thông chưa chấp hành đúng pháp luật về an
toàn Hàng hải.
Ông Nguyễn Văn Thuấn, Vụ trưởng Vụ An toàn giao thông:
 |
| Ông Nguyễn Văn Thuấn, Vụ trưởng Vụ ATGT |
Về trật tự ATGT trong lĩnh vực hàng hải,
trong năm 2012 trật tự ATGT thực hiện khá tốt, TNGT và người chết do
TNGT hàng hải đã giảm. 6 tháng đầu năm 2013, chúng ta vẫn duy trì được
mức độ giảm TNGT hàng hải. Tuy nhiên trong tháng 8, đã để xảy ra 1 số vụ
TNGT hàng hải nghiêm trọng làm số người chết do TNGT hàng hải tăng so
với cùng kỳ.
Nhưng về cơ bản, công tác đảm bảo ATGT
hàng hải vẫn đang được thực hiện rất tốt do cơ sở pháp luật trật tự ATGT
hàng hải đã được hoàn thiện, công tác phối hợp đảm bảo ATGT hàng hải,
TKCN của các bộ, ngành, địa phương cũng rất tốt nên khi xảy ra TNGT cần
sự cứu hộ, các lực lượng triển khai rất nhanh, chính xác. Tuy nhiên,
công tác thông tin về TNGT hàng hải còn chậm, như vụ TNGT hàng hải ở Cần
Giờ, do thông tin báo nạn chậm, không chính xác nên chậm cứu hộ.
Chính phủ đang sửa đổi Quyết định 143 về
quy chế cứu hộ cứu nạn trên cảng biển có những nội dung quy định chi
tiết cụ thể rõ ràng nhiệm vụ từng lực lượng trong tổ chức thực hiện
TKCN.
Về lĩnh vực ATGT, công tác thanh kiểm
tra điều kiện chấp hành quy định pháp luật trong lĩnh vực hàng hải sẽ
được lực lượng chức năng tăng cường. Đặc biệt, công tác kiểm tra an toàn
tàu biển theo các quy định pháp luật quốc tế sẽ được siết chặt hơn nữa.
Tôi hy vọng với các biện pháp được tăng
cường như trên, trong những tháng cuối năm 2013, tình hình trật tự ATGT
hàng hải sẽ được đảm bảo, TNGT và sự cố hàng hải sẽ được kéo giảm.
Lực lượng TKCN hiện nay gồm
những lực lượng nào? Tàu thuyền bị nạn trên biển liên hệ tới những cơ
quan nào thì tốt nhất, hiệu quả nhất?
Ông Nguyễn Nhật, Cục trưởng Cục hàng hải VN:
 |
Ông Nguyễn Nhật,
Cục trưởng Cục hàng hải |
Công tác tìm kiếm và cứu người gặp nạn
trên biển hiện nay được thực hiện bởi 8 lực lượng chủ yếu gồm: Trung tâm
phối hợp Tìm kiếm, cứu nạn hàng hải Việt Nam; Cảng vụ hàng hải; Bộ đội
Biên phòng; Hải quân; Cảnh sát biển; Lực lượng thuỷ sản; Dầu khí và lực
lượng huy động tại chỗ.
Trong các lực lượng này, Trung tâm phối
hợp Tìm kiếm, cứu nạn hàng hải Việt Nam, trực thuộc Cục Hàng hải Việt
Nam là đơn vị chuyên trách thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, cứu người gặp
nạn trên biển. Trung tâm có trụ sở chính tại Hà Nội và 4 Trung tâm TKCN
khu vực bố trí dọc theo bờ biển Việt Nam, được phân vùng trách nhiệm cụ
thể, có trang thiết bị, tàu thuyền chuyên dùng TKCN và tổ chức trực TKCN
24/24h và 7 ngày trong tuần. Do đó, tàu thuyền bị nạn cần liên hệ ngay
với Trung tâm PHTKCNHHVN là tốt nhất và hiệu quả nhất, hoặc các đài
Thông tin duyên hải. Các trung tâm này có đầy đủ các phương tiện để hỗ
trợ tàu thuyền gặp nạn.
Hệ thống đài thông tin duyên hải đang hoạt động như thế
nào? Làm thế nào để có thể tiếp nhận các thông tin từ hệ thống đài thông
tin duyên hải cũng như có thể gửi thông tin báo nạn đến hệ thống đài
này?
Ông Phan Ngọc Quang, Tổng Giám đốc Công ty Thông tin Điện tử hàng hải Việt Nam.
Hệ thống Đài TTDH Việt Nam nằm trong hệ
thống cấp cứu và an toàn hàng hải toàn cầu (GMDSS) bao gồm các Đài thành
viên được bố trí dọc theo bờ biển nước ta. Toàn bộ hệ thống đang hoạt
động theo chế độ 24/7, đảm bảo thông tin và truyền thông thông suốt phục
vụ Phòng chống Thiên tai, Tìm kiếm Cứu nạn và An toàn – An ninh.
Hệ thống đang khai thác các phương thức
từ đơn giản nhất là Thoại vô tuyến mặt đất cho đến hiện đại nhất là
truyền dữ liệu số vệ tinh. Hệ thống có tần phủ sóng không hạn chế, từ
vùng biển gần nhất tới vùng biển xa nhất so với bờ. Hệ thống đang phục
vụ mọi phương tiện hoạt động di động và cố định trên biển, từ những tàu
thuyền được trang bị những thiết bị thô sơ (như tàu cá ven bờ) cho đến
những tàu được trang bị những thiết bị hiện đại (như tàu viễn dương).
- Các tàu có thể thu nhận các thông tin
an toàn, phòng ngừa rủi ro (Cảnh báo thiên tai, dự báo thời tiết biển,
an toàn hàng hải….) từ Hệ thống Đài TTDH Việt Nam bằng: Phương thức
Thoại trên tần số 7906 kHz, 8294 kHz; Phương thức Navtex trên các tần số
490 kHz, 518 kHz, 4209.5 kHz; Phương thức Inmarsat EGC/ SafetyNet
- Khi các tàu gặp tình huống khẩn cấp
có thể gọi về Hệ thống Đài TTDH Việt Nam bằng cách: Đối với tàu cá: Tần
số 7903 kHz, Kênh 16 VHF; Đối với tàu vận tải: Bằng DSC trên các dải tần
2, 4, 6, 8, 12, 16 MF/HF,VHF kênh 70; Bằng Inmarsat - C; Bằng
Cospas-Sarsat 406 MHz.
Quy trình thực hiện công tác
TKCN thế nào? Thông thường mất bao lâu thì lực lượng TKCN có thể xuất
phát (tính từ thời điểm xác định thông tin cụ thể, chi tiết)?
Ông Nguyễn Anh Vũ - Tổng Giám đốc Trung tâm Phối hợpTKCN Hàng hải Việt Nam:
 |
| Ông Nguyễn Anh Vũ - Tổng Giám đốc Trung tâm Phối hợpTKCN Hàng hải VN |
Quy trình thực hiện công tác TKCN gồm
các bước cơ bản (Quy trình xử lý thông tin báo nạn; Quy trình lập phương
án cứu nạn; Quy trình tổ chức cứu nạn.
Thông thường mất khoảng 15-30 phút thì
lực lượng tìm kiếm cứu nạn có thể xuất phát từ nơi cứu trợ đến địa điểm
gặp nạn để hỗ trợ người bị nạn. Để triển khai công tác TKCN hiệu quả thì
các Trung tâm phải kiểm tra tính xác thực của thông tin qua nhiều kênh
khác nhau như chủ tàu, thuyền trưởng, các cơ quan quản lý Nhà nước, Hệ
thống đài thông tin duyên hải….
Ngay sau khi xác thực thông tin, chúng tôi sẽ ngay lập tức triển khai tìm kiếm cứu nạn.
Bộ luật hàng hải Việt Nam
quy định: Tàu thuyền tại khu vực gần tàu bị nạn khi phát hiện tín hiệu
kêu cứu phải có trách nhiệm cứu giúp tàu/người bị nạn. Ông có thể cho
biết cụ thể về quy định này? Nếu không thực hiện trách nhiệm cứu nạn,
những tàu thuyền này sẽ bị xử lý như thế nào?
Ông Nguyễn Nhật – Cục trưởng Cục Hàng hải VN:
Bộ Luật Hàng hải Việt Nam 2005, Khoản 1 và 2 Điều 30 Tìm kiếm và cứu nạn hàng hải quy định:
1. Tàu biển, tàu quân sự, tàu công vụ,
tàu cá, phương tiện thuỷ nội địa và thuỷ phi cơ khi gặp nguy hiểm cần sự
cứu giúp thì phải phát tín hiệu cấp cứu theo quy định.
2. Tàu biển, tàu quân sự, tàu công vụ,
tàu cá, phương tiện thuỷ nội địa và thuỷ phi cơ khi phát hiện hay nhận
được tín hiệu cấp cứu của người hoặc tàu khác gặp nạn trên biển, vùng
nước cảng biển, nếu điều kiện thực tế cho phép và không gây nguy hiểm
nghiêm trọng cho tàu và những người đang ở trên tàu của mình thì phải
bằng mọi cách tiến hành cứu giúp người gặp nạn, kể cả việc phải đi chệch
khỏi hành trình đã định và phải kịp thời thông báo cho tổ chức, cá nhân
liên quan biết.
Theo quy định này, tất cả các loại tàu
thuyền khi hoạt động trên biển phát hiện hoặc nhận được tín hiệu cấp cứu
của người hoặc tàu thuyền gặp nạn, nếu đang trong phạm vi thực tế có
thể tiếp cận khu vực có người gặp nạn mà việc TKCN không gây nguy hiểm
cho người hoặc tàu của mình thì phải có trách nhiệm tìm kiếm và cứu
người gặp nạn trên biển.
Khoản 5 Điều 10 của Bộ luật Hàng hải
Việt Nam cũng quy định hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động hàng hải là
từ chối tham gia TKCN trên biển trong trường hợp điều kiện thực tế cho
phép. Chế tài xử lý vi phạm điều này được quy định tại các khoản 2, 3 và
4 Điều 27 của Nghị định số 93/2013/NĐ-CP của Chính phủ ngày 20/8/2013
về Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông hàng
hải, đường thủy nội địa (có hiệu lực thi hành từ 15/10/2013), cụ thể:
2. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với mỗi hành vi vi phạm sau đây:
a) Không thực hiện nghĩa vụ theo quy định về tìm kiếm, cứu nạn hàng hải;
b) Thực hiện chậm trễ lệnh điều động của cơ quan có thẩm quyền để tìm kiếm, cứu nạn theo quy định.
3. Đối với hành vi không thực hiện lệnh
điều động của cơ quan có thẩm quyền để tìm kiếm, cứu nạn theo quy định
sẽ bị xử phạt như sau:
a) Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với tàu thuyền có tổng dung tích dưới 500 GT;
b) Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với tàu thuyền có tổng dung tích từ 500 GT đến dưới 3.000 GT;
c) Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 80.000.000 đồng đối với tàu thuyền có tổng dung tích từ 3.000 GT trở lên.
4. Hình thức xử phạt bổ sung:
Tước quyền sử dụng Giấy chứng nhận khả
năng chuyên môn của thuyền trưởng từ 03 tháng đến 06 tháng đối với hành
vi vi phạm quy định tại Điểm a Khoản 2 Điều này.
Khi có nhiều lực lượng cứu nạn cùng tiếp cận hiện trường vụ tai nạn hàng hải thì lực lượng nào sẽ là chỉ huy ở hiện trường?
Ông Nguyễn Anh Vũ - Tổng Giám đốc Trung tâm phối hợp TKCN HHVN:
Chỉ huy công tác tìm kiếm, cứu nạn trên
biển là Ủy ban quốc gia Tìm kiếm cứu nạn. Chỉ huy hiện trường tìm kiếm,
cứu nạn trong vùng nước cảng biển là Cảng vụ Hàng hải.
Vừa rồi, Bộ GTVT có tổ chức
đoàn kiểm tra ATGT hàng hải, đặc biệt là an toàn đối với tầu cao tốc
cánh ngầm... Là thành viên đoàn kiểm tra, xin ông cho biết kết quả kiểm
tra và khuyến cáo đối với công tác TKCN hàng hải?
Ông Nguyễn Văn Thuấn - Vụ trưởng Vụ An toàn giao thông:
Trước khi trả lời câu hỏi, tôi cần nhấn
mạnh rằng tất cả các đối tượng tham gia giao thông trong lĩnh vực hàng
hải đều được quan tâm về công tác TKCN và an toàn hàng hải như nhau. Tàu
cá là lực lượng được thường xuyên tham gia cứu hộ cứu nạn hàng hải hơn
những phương tiện khác và cũng là lực lượng thường xuyên được các lực
lượng TKCN hàng hải hỗ trợ khi gặp tai nạn.
Về các cuộc kiểm tra hiện nay Bộ GTVT đang tiến hành tại 3 tỉnh, thành phố có hoạt động tàu cao tốc cánh ngầm.
Tàu cao tốc cánh ngầm chạy chủ yếu từ
Tp. HCM - Vũng Tàu và Hải Phòng - Cát Bà. Riêng tàu cánh ngầm tuyến Tp.
HCM - Vũng Tàu vận chuyển hàng triệu khách/năm, thời gian qua cũng chưa
xảy ra vụ TNGT hàng hải đặc biệt nghiêm trọng nào gây chết người mà chỉ
có một số sự cố trong quá trình vận hành.
Trong tháng 8, thống kê cả nước xảy ra
khoảng 20 sự cố với tàu cánh ngầm, chủ yếu tập trung vào các tàu cánh
ngầm một động cơ. Do có sự gia tăng các sự cố này nên Bộ GTVT lập đoàn
kiểm tra tập trung vào 3 nội dung: điều kiện an toàn của phương tiện;
điều kiện an toàn của luồng, tuyến và điều kiện an toàn của cảng, bến
nơi tàu cao tốc cánh ngầm hoạt động.
Các kết quả kiểm tra đang được thống kê
lại để sắp tới có những báo cáo chính thức Bộ GTVT và đề xuất những giải
pháp, những nhiệm vụ để tăng cường đảm bảo trật tự ATGT đối với loại
phương tiện này.
Về tổng thể, hiện nay các tàu cao tốc
cánh ngầm về cơ bản đảm bảo các điều kiện an toàn kỹ thuật, tuy nhiên
còn một số khiếm khuyết liên quan đã được cơ quan chức năng khuyến cáo
và đã được khắc phục ngay. Còn về các cảng, bến thủy nội địa cơ bản đã
thực hiện đúng quy định quản lý phương tiện thủy, các vấn đề ra vào đón
trả khách, áo phao, số lượng khách lên tàu…
Về luồng tuyến, theo quy định Thông tư
14 của Bộ GTVT, tàu cánh ngầm được coi là phương tiện hoạt động thủy nội
địa nhưng khi ra khỏi bến lại hoạt động trên luồng hàng hải. Về nguyên
tắc phương tiện chạy trên luồng hàng hải phải được theo dõi giám sát
nhưng vì tàu cánh ngầm chỉ được coi là phương tiện thủy nội địa nên
nhiều chủ tàu không lắp thiết bị giám sát hàng hải cho tàu của mình, do
đó, cơ quan chức năng cũng không giám sát được.
Sắp tới, đoàn kiểm tra sẽ tổng hợp kết
quả kiểm tra, báo cáo Bộ và đề xuất một số giải pháp. Hướng tới yêu cầu
bổ sung thêm một số thiết bị về an toàn hàng hải cho tàu cao tốc cánh
ngầm. Thuyền viên trên tàu phải thường xuyên được cập nhật các quy định
đảm bảo an toàn hàng hải đặc biệt các quy định phòng chống va trôi, các
thông tin về luồng hàng hải.
Còn về quản lý hoạt động của tàu cao tốc
trên suốt hành trình HH, đoàn kiểm tra có thể đề xuất đưa tàu cao tốc
cánh ngầm vào loại phương tiện cần giám sát thường xuyên trong suốt lộ
trình để kịp thời phát hiện những tàu chạy không đúng luồng tuyến, gặp
tai nạn… Kịp thời đưa ra cảnh báo để điều chỉnh khi tàu chạy vào những
luồng tuyến đông phương tiện…
Về cảng bến, sẽ có những quy định để
hành khách lên xuống tàu thuận lợi và khách lên tàu phải được hướng dẫn
các thao tác sử dụng phao cứu sinh, các tình huống thoát hiểm khi xảy ra
sự cố.
Và cũng cần nghiên cứu quy định riêng
phối hợp cứu hộ, cứu nạn đối với tàu cao tốc khi xảy ra các tình huống
nguy hiểm, tai nạn bởi đặc thù của phương tiện này chạy với tốc độ rất
cao, thường xuyên chạy vượt 40 km/h, có khi tới 60 km/h.
Đây là những dự kiến của tôi, một thành
viên trong đoàn kiểm tra. Còn báo cáo tổng thể, chi tiết sẽ được bàn
bạc, thảo luận kỹ trong tất cả các thành viên của đoàn trước khi chính
thức đề xuất với Bộ.
Hàng trăm nghìn tàu thuyền
đánh cá của ngư dân Việt Nam hoạt động trên biển đang phải đối mặt với
những nguy hiểm rình rập. Xin hỏi, tàu cá có thuộc đối tượng được “ưu
tiên” cứu nạn?
Ông Nguyễn Anh Vũ - Tổng Giám đốc Trung tâm phối hợp TKCN HHVN:
Tất cả các phương tiện đều được ưu tiên
tìm kiếm cứu nạn. Kết quả tìm kiếm cứu nạn hàng năm cho thấy 80% đối
tượng được cứu là tàu cá, 10% là tàu hàng. Còn lại là các đối tượng
khác. Trung tâm đề nghị tàu cá, bà con ngư dân, khi gặp nạn khẩn trương
liên lạc với các Trung tâm TKCN, Trung tâm sẽ hỗ trợ mọi nơi, mọi lúc.
Một lần nữa, tôi xin nhấn mạnh rằng tìm
kiếm, cứu nạn là hoạt động mang tính nhân đạo, việc tìm kiếm cứu nạn
không phụ thuộc vào quốc tịch, thái độ chính trị, tôn giáo loại tàu bị
nạn, biên giới lãnh thổ.
Phương tiện tàu cá thường
rất nghèo nàn, lạc hậu. Như vậy, các tàu này cần trang bị thiết bị thông
tin liên lạc, trang thiết bị cứu sinh tối thiểu nào để có thể tiếp cận
được thông tin thời tiết, cảnh báo nguy hiểm cũng như báo nạn tới Trung
tâm phối hợp TKCNHH, Hệ thống đài thông tin duyên hải?
Ông Phan Ngọc Quang - Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Thông tin điện tử hàng hải VN:
 |
| Ông Phan Ngọc Quang - Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Thông tin điện tử hàng hải VN |
Thông thường, các thiết bị thông tin
liên lạc vô tuyến trên các phương tiện tàu thuyền được trang bị theo
vùng biển hoạt động hơn là theo trọng tải của tàu. Riêng đối với tàu cá,
tại Thông tư 15 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã quy định
cụ thể, theo đó:
- Các tàu hoạt động ở cự ly gần bờ
(cách bờ khoảng 35 hải lý) cần trang bị 01 thiết bị thu phát thoại sóng
cực ngắn (VHF) và 01 máy thu thoại tự động sóng ngắn 7906 kHz;
- Các tàu cá hoạt động ở cự ly xa bờ
(vùng biển xa bờ trừ 2 vùng cực) cần trang bị 01 máy thu thoại tự động
sóng ngắn 7906 kHz, 01 thiết bị thu phát thoại đơn biên sóng ngắn (HF)
có chức năng trực canh trên tần số 7903 kHz của Hệ thống Đài Thông tin
Duyên hải Việt Nam, 01 thiết bị định vị vệ tinh toàn cầu (GPS) và 01
phao phát tín hiệu báo nạn qua hệ thống vệ tinh Cospas-Sarsat 406 MHz
(phao vô tuyến chỉ báo vị trí khẩn cấp EPIRB).
Ngoài ra các tàu phải được trang bị đầy đủ phao cứu sinh theo quy định.
Việc tiếp cận dịch vụ thông tin duyên
hải rất đơn giản, thuận tiện. Việc đầu tư mua sắm trang bị thiết bị
thông tin liên lạc là không tốn kém và rất nhỏ so với cả một con tàu
(Giá trung bình, thiết bị thu phát VHF khoảng 7 triệu đồng/1 bộ, Thiết
bị thu phát HF khoảng 15 triệu đồng/1 bộ).
Nhiều ý kiến cho rằng cần xây dựng riêng một hệ thống đài thông tin duyên hải phục vụ tàu cá. Quan điểm của ông thế nào?
Ông Nguyễn Nhật - Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam:
Không cần thiết xây dựng riêng một hệ thống đài thông tin duyên hải phục vụ tàu cá vì những lý do sau:
- Thứ nhất, Hệ thống Đài TTDH
VN là một hệ thống quốc gia nằm trong một hệ thống tổng thể cấp cứu và
an toàn hàng hải toàn cầu (GMDSS-không phân biệt đối tượng phục vụ mà
phân biệt theo hạng loại thiết bị trang bị và vùng hoạt động của đối
tượng đó, do vậy nên được duy trì và phát triển đồng bộ theo xu hướng
chung và phù hợp với thực tế các quốc gia;
- Thứ hai, như thực tế trong
nhiều năm qua Hệ thống đã triển khai các phương thức, tần số trực canh
và phát quảng bá dành riêng cho tàu cá và hệ thống đã và đang phục vụ
hiệu quả cho các đối tượng tàu cá;
- Thứ ba, chưa có quốc gia nào
trên thế giới xây dựng một hệ thống thông tin dành riêng phục vụ cho tàu
cá mà chỉ có một hệ thống thông tin quốc gia phục vụ đa đối tượng trên
biển trong đó có các loại tàu cá; trong khi đó, ở Việt Nam đã thực hiện
thí điểm nhưng không hiệu quả, gây lãng phí nguồn ngân sách Nhà nước;
- Thứ tư, để công tác TKCN đạt
hiệu quả cao, cần phải có một hệ thống thông tin có khả năng kết nối
các nguồn lực tham gia hoạt động TKCN trên biển. Trên thực tế hiện nay,
hệ thống Đài TTDH VN đã và đang thực hiện tốt việc đó cho cả tàu hàng
lẫn tàu cá. Cụ thể trong rất nhiều trường hợp, đã kêu gọi tàu hàng cứu
tàu cá;
- Thứ năm, theo quan điểm của
tôi, cần phải tập trung vào việc khai thác hiệu quả hệ thống Đài TTDH VN
đang có này bằng việc đưa ra những chính sách của Nhà nước về việc hỗ
trợ thiết bị thông tin cũng như không thể thiếu là việc đào tạo cấp
chứng chỉ nghiệp vụ thông tin liên lạc.
Ông Phan Ngọc Quang - Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Thông tin điện tử hàng hải Việt Nam:
Nếu quá nhiều hệ thống, tàu thuyền bị
nạn sẽ không biết gọi ai. Hiện nay, hệ thống duyên hải phục vụ rất tốt,
tàu cá được phục vụ, dung lượng xử lý tai nạn này hoàn toàn thỏa mãn.
Nhà nước cần tập trung đầu tư thiết bị cho ngư dân để có thể gọi được
các Trung tâm này sẽ tốt hơn.
Thực tế cho thấy, cách nhanh
nhất, thực tế và hiệu quả nhất để thực hiện công tác TKCN là phát triển
một hệ thống TKCN của từng quốc gia có khả năng liên kết với các khu
vực. Việt Nam đã triển khai hợp tác và phối hợp với các quốc gia có biển
khác như thế nào để có thể cùng phát triển và bao quát toàn bộ khu vực
trách nhiệm của mình?
Ông Nguyễn Nhật - Cục trưởng Cục HHVN:
Để thực hiện nghĩa vụ và trách nhiệm của
một quốc gia ven biển trong hoạt động TKCN ven biển. Bên cạnh sự tham
gia và trở thành thành viên chính thức của Công ước quốc tế về TKCN trên
biển, (SAR 79) vào năm 2007, Việt Nam cũng đã xúc tiến việc hợp tác
với quốc tế, với các quốc gia trong khu vực bằng việc ký kết các hiệp
định, Thỏa thuận hợp tác. Cụ thể như sau:
- Tuyên bố ASEAN về hợp tác TKCN người và tàu thuyền gặp nạn trên biển năm 2010.
- Gần đây nhất để tăng cường hợp tác
trong các hoạt động trên Biển Đông, trong đó có lĩnh vực TKCN trên biển,
chúng ta đã ký kết Thỏa thuận giữa Chính phủ nước Cộng hòa XHCN Việt
Nam và Chính phủ nước Cộng hòa Philippines về hợp tác trong lĩnh vực
TKCN năm 2011.
Trong thời gian qua, Trung tâm
PHTKCNHHVN phối hợp với các cơ quan cứu nạn chuyên ngành của Nhật Bản,
Trung Quốc, Úc, Singapore… trong công tác cứu nạn.
Khi gặp tình huống nguy cấp
thì các tàu cá phải phát tín hiệu báo nạn theo phương pháp nào? Ông có
thể cho biết tần số báo nạn trên hệ thống vô tuyến điện mà tàu cá có thể
liên hệ nhanh nhất?
Ông Phan Ngọc Quang - Tổng Giám đốc Công ty Thông tin điện tử hàng hải VN:
Như đã đề cập trên, tàu cá có thể sử dụng bất cứ phương thức, tần số nào với thao tác hết sức đơn giản trên thiết bị thông tin;
Khi gặp tình huống nguy cấp bất kể ở
đâu, vào lúc nào, phổ biến và thông thường nhất, tàu cá chỉ cần gọi
thoại trên sóng vô tuyến 7903 kHz là tần số trực canh cấp cứu quốc gia
mà hệ thống đài TTDH VN đang khai thác trên phạm vi cả nước 24/24h.
Ngoài ra, còn có thể sử dụng mọi biện
pháp sẵn có hành động khác thường để gây sự chú ý của các tàu thuyền
xung quanh như đốt lửa trên tàu, gây tiếng động, hành động khác thường
…để tàu thuyền khác dễ dàng phát hiện và cứu giúp.
Tàu thuyền Việt Nam hoạt động trên vùng biển quốc tế khi bị nạn cần làm gì để có thể nhận được sự trợ giúp?
Ông Nguyễn Anh Vũ - Tổng Giám đốc Trung tâm phối hợp TKCN HHVN:
Tàu thuyền Việt Nam hoạt động trên vùng
biển quốc tế khi bị nạn cần liên lạc ngay với Trung tâm phối hợp TKCN
hàng hải khu vực, nơi chịu trách nhiệm TKCN trên vùng biển mà tàu bị nạn
bằng cách liên lạc trực tiếp tới địa chỉ của các Trung tâm này (Danh bạ
các Trung tâm TKCNHH luôn được trang bị trên tàu theo quy định của IMO)
hoặc phát bức điện cấp cứu trên các thiết bị thông tin liên lạc sẵn có
như: EPIRB, MF/HF, VHF, Inmarsat-C… các thông tin này sẽ được chuyển
đến Trung tâm PHTKCNHH gần nhất để triển khai TKCN.
Việc phối hợp giữa các lực lượng TKCN hiện tại có gì khó khăn?
Ông Nguyễn Anh Vũ - Tổng Giám đốc Trung tâm phối hợp TKCN HHVN:
Tuy đã có Quy chế phối hợp tìm kiếm, cứu
nạn trên biển ban hành kèm theo Quyết định số: 103/2007/QĐ -TTg, ngày
12 tháng 7 năm 2007 của Thủ tướng Chính phủ quy định về phối hợp trong
hoạt động tìm kiếm, cứu nạn trên biển; trách nhiệm phối hợp tìm kiếm,
cứu nạn của Ủy ban Quốc gia Tìm kiếm, cứu nạn, các Bộ, ngành, Ủy ban
nhân dân các tỉnh, thành phố ven biển và các tổ chức, cá nhân; Quy chế
này áp dụng đối với tổ chức, cá nhân Việt Nam và tổ chức, cá nhân nước
ngoài liên quan đến hoạt động tìm kiếm, cứu nạn trên vùng biển của nước
Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hoặc do Việt Nam quản lý nhưng khi
thực hiện vẫn gặp nhiều khó khăn.
Do kinh tế của ta còn khó khăn do đó nguồn lực đầu tư cho xây dựng lực lượng tìm kiếm cứu nạn còn hạn chế;
Vùng biển Việt Nam rộng hơn 1 triệu km2,
lực lượng tìm kiếm cứu nạn chưa được bố trí tại các vùng hải đảo xa bờ.
Do đó khi có vụ việc tìm kiếm cứu nạn việc phối hợp tìm kiếm cứu nạn
còn gặp nhiều khó khăn.
Để hoàn thành tốt nghĩa vụ
của quốc gia ven biển theo UNCLOS 82 và quốc gia thành viên của SAR79,
cũng như triển khai thực hiện các thỏa thuận song phương, đa phương về
tìm kiếm cứu nạn, Việt Nam cần phát triển hệ thống TKCN trên biển có
tính chuyên nghiệp cao. Xin hỏi, hiện tại, nhân lực cho tìm kiếm cứu nạn
đã đáp ứng yêu cầu? Cần làm gì để có phát triển nguồn nhân lực TKCN
hàng hải chuyên nghiệp?
Ông Nguyễn Nhật - Cục trưởng Cục Hàng hải VN:
Nhân lực cho lực lượng tìm kiếm cứu nạn
hiện nay còn rất khiêm tốn so với yêu cầu thực tiễn. Lực lượng tìm kiếm
cứu nạn tại Trung tâm PHTKCNHHVN, các Cảng vụ hàng hải còn rất mỏng so
với yêu cầu công tác TKCN trên vùng biển trên 1 triệu km2, do đó cần
phải:
1. Tăng cường các Trung tâm, trạm TKCN tại các đảo trên biển; các khu vực Bắc Trung bộ, Tây Nam bộ.
2. Tăng cường phương tiện, trang bị, cơ
sở hậu cần cho lực lượng TKCN, nhất là các tàu TKCN có khả năng chịu
sóng gió lớn, cơ động cao, hoạt động dài ngày trên biển.
3. Đào tạo, huấn luyện lực lượng TKCN theo tiêu chuẩn quốc tế, khu vực.
4. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong lĩnh vực TKCN.
Cơ chế cho TKCN hiện tại đã thực sự giúp thúc đẩy sự phát triển của lực lượng này?
Ông Vũ Thế Quang, Trưởng phòng Pháp chế, Cục Hàng hải Việt Nam:
Lực lượng tìm kiếm cứu nạn thời gian qua
đã được Nhà nước quan tâm, có một số chính sách, ưu đãi nhưng thực tế
vẫn chưa thực sự xứng đáng với công sức của người làm công tác này do sự
vất vả và nguy hiểm của nghề nghiệp. Ngay cả lực lượng tìm kiếm cứu nạn
chuyên nghiệp tại Việt Nam, theo quan điểm cá nhân hiện cũng đầu tư hơi
dàn trải, lực lượng chính thức duy nhất là tìm kiếm cứu nạn hàng hải
nhưng các lực lượng cảnh sát biển, bộ đội biên phòng… cũng có. Sự rải
rác này sẽ khiến công tác đầu tư không tập trung, việc báo tin cứu hộ
cứu nạn cũng khó khăn hơn.
Tàu thuyền quốc tế hoạt động trên vùng biển Việt Nam đã được hỗ trợ như thế nào trong thời gian qua?
Ông Vũ Thế Quang - Trưởng phòng Pháp chế - Cục HHVN
 |
| Ông Vũ Thế Quang - Trưởng Phòng Pháp chế - Cục HHVN |
Những năm vừa qua, lực lượng TKCN hàng
hải Việt Nam đã hỗ trợ được khá nhiều tàu thuyền nước ngoài hoạt động
trên biển. Cụ thể, năm 2007, cứu được 76 người nước ngoài - 3 tàu, năm
2008 là 84 người, 1 tàu, năm 2009: 55 người, 6 tàu; năm 2010: 89 người,
15 tàu; năm 2011: 26 người, 3 tàu; năm 2012: 59 người, 0 tàu.
Có thể khẳng định, chúng tôi đã rất tích
cực để triển khai các biện pháp cứu nạn tàu nói chung và tàu nước ngoài
gặp nạn nói riêng. Ngay sau khi tham gia SAR 79, Cục HHVN đã xây dựng
vùng cứu nạn hàng hải VN theo quy định của quốc tế. Năm 2012, Chính phủ
phê duyệt phương án, để xác định phương án và hợp tác với quốc tế.
Tôi cũng xin được tiết lộ rằng ngay ngày
mai, Cục Hàng hải Việt Nam đang có đoàn công tác đi Nhật Bản để xác
định vùng biên giới và hỗ trợ tìm kiếm cứu nạn của các nước liên quan,
lân cận.
Liên quan đến việc hỗ trợ pháp lý cho
tàu thuyền nước ngoài hoạt động tại vùng biển Việt Nam, Luật pháp VN có
nhiều các quy định, chế tài quy định rõ ràng trách nhiệm, tìm kiếm cứu
nạn... Các văn bản này đều được tuyên truyền phổ biến rộng rãi. Đặc
biệt, chúng tôi cũng cho dịch ra tiếng Anh và phổ biến trên trạng mạng,
web để hỗ trợ người nước ngoài.
Đối với người nước ngoài gặp nạn tại
vùng biển Việt Nam, chúng tôi cũng đều hỗ trợ ban đầu về sức khỏe, nơi
nghỉ, các điều kiện pháp lý khác để họ sớm trở về.
Vùng biển trách nhiệm TKCN
và vùng hoạt động TKCN của các phương tiện thủy Việt Nam khá rộng lớn.
Phương tiện được trang bị cho Trung tâm phối hợp TKCN hàng hải Việt Nam
thực sự chưa đủ mạnh để giúp tăng hiệu quả cho hoạt động vô cùng quan
trọng này?
Ông Võ Duy Thắng - Trưởng phòng An toàn An ninh hàng hải - Cục HHVN
 |
| Ông Võ Duy Thắng - Trưởng phòng An toàn An ninh hàng hải - Cục HHVN |
Hiện nay, Trung tâm đang được trang bị 7
tàu và 5 ca nô chuyên dụng để thực hiện nhiệm vụ TKCN trên biển, phụ
trách trên 3.260km bờ biển từ Bắc vào Nam thì đây là một nhiệm vụ hết
sức khó khăn.
Do lực lượng mỏng, lại bố trí dàn trải trong vùng biển rộng lớn nên việc điều động tàu đến khu vực TKCN còn gặp nhiều khó khăn.
Mặt khác, do chưa có phương tiện đủ tầm
hoạt động xa bờ và dài ngày nên rất hạn chế trong việc TKCN ngoài khơi
vùng biển Việt Nam.
Trong thời gian tới, bên cạnh việc chú
trọng nâng cao việc đào tạo nguồn nhân lực, cũng cần chú trọng đầu tư
các trang thiết bị phục vụ công tác TKCN.
Cơ chế cho TKCN hiện tại đã thực sự giúp thúc đẩy sự phát triển của lực lượng này?
Vũ Thế Quang - Trưởng phòng Pháp chế - Cục HHVN
Cơ chế phối hợp cho các lực lượng TKCN
trên biển đang được điều chỉnh bởi Quyết định số: 103/2007/QĐ -TTg,
ngày 12 tháng 7 năm 2007 của Thủ tướng Chính phủ quy định về phối
hợp trong hoạt động tìm kiếm, cứu nạn trên biển và hiện tại đang được
Thủ tướng Chính phủ cho phép sửa đổi bổ sung, hoàn thiện quy chế này.
Trong thời gian qua đã có một số cải
thiện so với trước đây, tuy nhiên vẫn còn những hạn chế về nguồn vốn đầu
tư trang thiết bị chuyên dùng, chính sách thu hút nguồn nhân lực, nguồn
dự phòng TKCN ... do vậy chưa thực sự thúc đẩy sự phát triển của lực
lượng TKCN chuyên nghiệp đủ khả năng đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong
vùng biển Việt Nam và trợ giúp quốc tế trong tương lai.
Làm thế nào để nâng cao hiệu quả công tác TKCN hàng hải?
Ông Nguyễn Văn Thuấn - Vụ trưởng Vụ ATGT, Bộ GTVT:
Theo tôi, để nâng cao hiệu quả công tác
TKCN hàng hải, phải hoàn thiện, rà soát, điều chỉnh, bổ sung hệ thống
văn bản pháp luật từ quy định đến các thông tư hướng dẫn... để khắc phục
được những bất cập đã và đang tồn tại, để đáp ứng được đòi hỏi tham gia
giao thông hàng hải trên thực tế.
Thứ hai, cần phải nâng cao hơn
nữa ý thức chấp hành pháp luật, trình độ hiểu biết của người tham gia
giao thông trong lĩnh vực hàng hải, của các chủ tàu, chủ các doanh
nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này.
Thứ ba, cần nâng cao tinh thần
trách nhiệm của lực lượng đảm bảo ATGT và TKCN liên quan. Hiệu quả việc
triển khai thực hiện những nhiệm vụ, giải pháp đảm bảo trật tự ATGT hàng
hải phụ thuộc rất nhiều vào chính quyền cơ sở, nơi nào chính quyền cơ
sở thiếu quan tâm thì sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả của lực lượng trực tiến
tiển khai.
Thứ tư, tiếp tục củng cố lực
lượng, phương tiện TKCN, thông tin duyên hải ở các vùng, khu vực, đồng
thời hoàn thiện và xây dựng cơ chế phối hợp giữa các lực lượng, nhất là
giữa các vùng, địa phương. Công tác này cần được quan tâm đặc biệt trong
những vùng có mật độ phương tiện cao, vào những thời điểm có bất thường
của thời tiết.
Ông đánh giá thế nào về năng lực của các đơn vị tìm kiếm cứu nạn Việt Nam ?
Ông Nguyễn Anh Vũ - Tổng Giám đốc Trung tâm Phối hợp TKCN HHVN:
Hoạt động tìm kiếm cứu nạn trên biển là
rất khó khăn bởi vùng hoạt động rộng lớn, mênh mông, đặc biệt là tại các
vùng cách xa bờ. Hiện tại, Trung tâm có đội tàu gồm 7 con tàu để duy
trì hoạt động tìm kiếm cứu nạn là quá mỏng. Việc tổ chức tìm kiếm cứu
nạn gặp khó khăn. Đội tàu năng lực hạn chế, chỉ chịu được sóng gió đến
cấp 8, cũng như chỉ có thể hoạt động xa bờ trong thời gian ngắn.
Để khắc phục vấn đề này và nâng cao hiệu
quả hoạt động TKCN, Trung tâm muốn được đầu tư thêm, đặc biệt là nguồn
lực phương tiện để đáp ứng được sóng gió, hoạt động trên biển dài ngày
hơn.
Từ thực tế TKCN vụ ca nô
chìm tại biển Cần Giờ, làm 9 người thiệt mạng và gần đây là vụ tàu
Saphire đâm chìm tàu cá ở biển Vũng Tàu, làm 7 người mất tích, ngành
chức năng rút ra được kinh nghiệm gì?
Ông Nguyễn Nhật - Cục trưởng Cục Hàng hải VN:
Kinh nghiệm lớn sau khi tổ chức TKCN 2
vụ tai nạn nói trên là cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý
Nhà nước, người tham gia giao thông để có thông tin nhanh chóng, xác
thực. Trong vụ Cần Giờ, do thông tin chưa kịp thời, chính xác nên đã để
lại hậu quả thương tâm.
Thời gian qua, Cục HHVN đã ký thoả thuận
hợp tác với Cục Đăng kiểm VN trong việc đăng kiểm phương tiện; Kết hợp
chặt chẽ hơn với bộ đội biên phòng. Sắp tới, chúng tôi sẽ tiếp tục ký
thoả thuận hợp tác với Cục Đường thủy nội địa.
Một kinh nghiệm khác cho thấy, sử dụng lực lượng tìm kiếm cứu nạn tại chỗ là cách hiệu quả nhất trong tìm kiếm cứu nạn.
Việc xử lý trách nhiệm vụ Cần Giờ hiện đã giải quyết ra sao và liệu có "chìm xuồng"?
Ông Nguyễn Nhật - Cục trưởng Cục Hàng hải VN:
Chúng tôi đã làm đúng trách nhiệm của
mình. Hiện tại, vụ việc đã được chuyển sang cơ quan điều tra. Tội của
ai, đến đâu sẽ được điều tra xử lý theo đúng các quy định của pháp luật.
