Tăng cường giải pháp cứu nạn hàng hải

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng về việc tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác tìm kiếm cứu nạn (TKCN) hàng hải. Đồng thời, để giải đáp những vấn đề mà dư luận xã hội quan tâm đến những vấn đề liên quan đến hoạt động này, Báo Giao thông đang tổ chức buổi Tọa đàm trực tuyến trên Báo điện tử với chủ đề: "Nâng cao hiệu quả Tìm kiếm cứu nạn hàng hải".

Ông Nguyễn Bá Kiên - Q.TBT Báo Giao thông tặng hoa cho đại diện khách mời tham gia tọa đàm

Thành phần khách mời tham gia gồm: Ông Nguyễn Nhật - Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam; Ông Nguyễn Văn Thuấn - Vụ trưởng Vụ ATGT, Bộ GTVT; Ông Nguyễn Hoàng Huyến - Phó trưởng ban Thường trực Ban chỉ đạo Phòng chống bão lũ & Tìm kiếm cứu nạn (PCBL&TKCN), Bộ GTVT; Ông Vũ Thế Quang - Trưởng Phòng Pháp chế - Cục HHVN; Ông Võ Duy Thắng - Trưởng phòng An toàn An ninh hàng hải - Cục HHVN; Ông Nguyễn Anh Vũ - Tổng giám đốc Trung tâm phối hợp TKCN HHVN; Ông Phan Ngọc Quang - Tổng giám đốc Công ty Thông tin điện tử Hàng hải VN.

Chủ trì buổi giao lưu: Ông Nguyễn Văn Hường, Phó Tổng biên tập Báo Giao thông.

Tai nạn hàng hải tuy xảy ra không nhiều, nhưng đã xảy ra thường là nghiêm trọng. Ông đánh giá thế nào về tình hình tai nạn hàng hải và công tác tìm kiếm cứu nạn những năm gần đây trong bức tranh tổng thể công tác PCBL&TKCN của  Bộ GTVT?

Ông Nguyễn Hoàng Huyến - Phó trưởng ban Thường trực Ban chỉ đạo PCBL&TKCN, Bộ GTVT: 

Ông Nguyễn Hoàng Huyến - Phó trưởng ban Thường trực Ban chỉ đạo PCBL & TKCN, Bộ GTVT:

Tai nạn hàng hải tuy xảy ra không nhiều nhưng khi xảy ra thường là rất nghiêm trọng. Lĩnh vực hàng hải được coi là một trong nhiều lĩnh vực được phát triển mạnh và có từ lâu đời và khắp trên thế giới. Những phương tiện thiết bị hàng hải phát triển nhanh chóng.

Đồng thời, những quy định pháp luật cũng được ra đời từ rất sớm, những phương tiện, thiết bị hoạt động trong lĩnh vực này đều rất lớn và hiện đại. Chính vì thế, bản thân lĩnh vực hàng hải không mấy khi xảy ra tai nạn, nhưng khi xảy ra rồi thì nó rất nghiêm trọng vì tai nạn thường xảy ra ngoài biển, vùng tìm kiếm rộng…

Tình hình công tác bảo đảm an toàn hàng hải được sự quan tâm rất lớn của Đảng, với sự chỉ đạo trực tiếp từ Chính phủ công tác tìm kiếm cứu nạn hàng hải của Bộ GTVT trong thời gian qua đã có nhiều chuyển biến tích cực, được thể hiện qua công tác nhân đạo, tìm kiếm cứu nạn mang tính toàn dân. Có thể nói, công tác TKCN hàng hải được coi là lĩnh vực nhạy cảm, liên quan đến tài sản, tính mạng của nhân dân, của đất nước.

Khi xảy ra sự cố tai nạn hàng hải, ở các nước mà không có tiềm lực về phương tiện, thiết bị của lực lượng tìm kiếm sẽ ảnh hưởng đến chất lượng của công tác TKCN. Mỗi nước đều tham gia những công ước quốc tế về TKCNHH, do đó khi xảy ra sự cố, những nước trong khu vực sẽ cùng tham gia tìm kiếm cứu nạn.

Công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật về TKCN những năm gần đây được quan tâm, đầu tư đúng mức. Công tác phối hợp giữa các lực lượng hàng không, hàng hải, đường thủy nội địa cũng đã được quan tâm đầu tư.

Đặc biệt là đã quan tâm tới chế độ đối với những người thực thi công vụ tại các Trung tâm tìm kiếm cứu nạn hàng hải. Do đó, tình hình diễn biến tai nạn hàng hải 2011-2013 đã dần dần giảm xuống, nhưng thời gian gần đây xảy ra 2 vụ tai nạn hàng hải đáng tiếc vì người tham gia giao thông chưa chấp hành đúng pháp luật về an toàn Hàng hải.

Ông Nguyễn Văn Thuấn, Vụ trưởng Vụ An toàn giao thông:

Ông Nguyễn Văn Thuấn, Vụ trưởng Vụ ATGT

Về trật tự ATGT trong lĩnh vực hàng hải, trong năm 2012 trật tự ATGT thực hiện khá tốt, TNGT và người chết do TNGT hàng hải đã giảm. 6 tháng đầu năm 2013, chúng ta vẫn duy trì được mức độ giảm TNGT hàng hải. Tuy nhiên trong tháng 8, đã để xảy ra 1 số vụ TNGT hàng hải nghiêm trọng làm số người chết do TNGT hàng hải tăng so với cùng kỳ.

Nhưng về cơ bản, công tác đảm bảo ATGT hàng hải vẫn đang được thực hiện rất tốt do cơ sở pháp luật trật tự ATGT hàng hải đã được hoàn thiện, công tác phối hợp đảm bảo ATGT hàng hải, TKCN của các bộ, ngành, địa phương cũng rất tốt nên khi xảy ra TNGT cần sự cứu hộ, các lực lượng triển khai rất nhanh, chính xác. Tuy nhiên, công tác thông tin về TNGT hàng hải còn chậm, như vụ TNGT hàng hải ở Cần Giờ, do thông tin báo nạn chậm, không chính xác nên chậm cứu hộ.

Chính phủ đang sửa đổi Quyết định 143 về quy chế cứu hộ cứu nạn trên cảng biển có những nội dung quy định chi tiết cụ thể rõ ràng nhiệm vụ từng lực lượng trong tổ chức thực hiện TKCN.

Về lĩnh vực ATGT, công tác thanh kiểm tra điều kiện chấp hành quy định pháp luật trong lĩnh vực hàng hải sẽ được lực lượng chức năng tăng cường. Đặc biệt, công tác kiểm tra an toàn tàu biển theo các quy định pháp luật quốc tế sẽ được siết chặt hơn nữa.

Tôi hy vọng với các biện pháp được tăng cường như trên, trong những tháng cuối năm 2013, tình hình trật tự ATGT hàng hải sẽ được đảm bảo, TNGT và sự cố hàng hải sẽ được kéo giảm.

Lực lượng TKCN hiện nay gồm những lực lượng nào? Tàu thuyền bị nạn trên biển liên hệ tới những cơ quan nào thì tốt nhất, hiệu quả nhất?

Ông Nguyễn Nhật, Cục trưởng Cục hàng hải VN:

Ông Nguyễn Nhật, Cục trưởng Cục hàng hải

Công tác tìm kiếm và cứu người gặp nạn trên biển hiện nay được thực hiện bởi 8 lực lượng chủ yếu gồm: Trung tâm phối hợp Tìm kiếm, cứu nạn hàng hải Việt Nam; Cảng vụ hàng hải; Bộ đội Biên phòng; Hải quân; Cảnh sát biển; Lực lượng thuỷ sản; Dầu khí và lực lượng huy động tại chỗ.

Trong các lực lượng này, Trung tâm phối hợp Tìm kiếm, cứu nạn hàng hải Việt Nam, trực thuộc Cục Hàng hải Việt Nam là đơn vị chuyên trách thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, cứu người gặp nạn trên biển. Trung tâm có trụ sở chính tại Hà Nội và 4 Trung tâm TKCN khu vực bố trí dọc theo bờ biển Việt Nam, được phân vùng trách nhiệm cụ thể, có trang thiết bị, tàu thuyền chuyên dùng TKCN và tổ chức trực TKCN 24/24h và 7 ngày trong tuần. Do đó, tàu thuyền bị nạn cần liên hệ ngay với Trung tâm PHTKCNHHVN là tốt nhất và hiệu quả nhất, hoặc các đài Thông tin duyên hải. Các trung tâm này có đầy đủ các phương tiện để hỗ trợ tàu thuyền gặp nạn.

Hệ thống đài thông tin duyên hải đang hoạt động như thế nào? Làm thế nào để có thể tiếp nhận các thông tin từ hệ thống đài thông tin duyên hải cũng như có thể gửi thông tin báo nạn đến hệ thống đài này?
Ông Phan Ngọc Quang, Tổng Giám đốc Công ty Thông tin Điện tử hàng hải Việt Nam.

Hệ thống Đài TTDH Việt Nam nằm trong hệ thống cấp cứu và an toàn hàng hải toàn cầu (GMDSS) bao gồm các Đài thành viên được bố trí dọc theo bờ biển nước ta. Toàn bộ hệ thống đang hoạt động theo chế độ 24/7, đảm bảo thông tin và truyền thông thông suốt phục vụ Phòng chống Thiên tai, Tìm kiếm Cứu nạn và An toàn – An ninh.

Hệ thống đang khai thác các phương thức từ đơn giản nhất là Thoại vô tuyến mặt đất cho đến hiện đại nhất là truyền dữ liệu số vệ tinh. Hệ thống có tần phủ sóng không hạn chế, từ vùng biển gần nhất tới vùng biển xa nhất so với bờ. Hệ thống đang phục vụ mọi phương tiện hoạt động di động và cố định trên biển, từ những tàu thuyền được trang bị những thiết bị thô sơ (như tàu cá ven bờ) cho đến những tàu được trang bị những thiết bị hiện đại (như tàu viễn dương).

- Các tàu có thể thu nhận các thông tin an toàn, phòng ngừa rủi ro (Cảnh báo thiên tai, dự báo thời tiết biển, an toàn hàng hải….) từ Hệ thống Đài TTDH Việt Nam bằng: Phương thức Thoại trên tần số 7906 kHz, 8294 kHz; Phương thức Navtex trên các tần số 490 kHz, 518 kHz, 4209.5 kHz; Phương thức Inmarsat EGC/ SafetyNet

-  Khi các tàu gặp tình huống khẩn cấp có thể gọi về Hệ thống Đài TTDH Việt Nam bằng cách: Đối với tàu cá: Tần số 7903 kHz, Kênh 16 VHF; Đối với tàu vận tải: Bằng DSC trên các dải tần 2, 4, 6, 8, 12, 16 MF/HF,VHF kênh 70; Bằng Inmarsat - C; Bằng Cospas-Sarsat 406 MHz.

Quy trình thực hiện công tác TKCN thế nào? Thông thường mất bao lâu thì lực lượng TKCN có thể xuất phát (tính từ thời điểm xác định thông tin cụ thể, chi tiết)?

Ông Nguyễn Anh Vũ - Tổng Giám đốc Trung tâm Phối hợpTKCN Hàng hải Việt Nam:

Ông Nguyễn Anh Vũ - Tổng Giám đốc Trung tâm Phối hợpTKCN Hàng hải VN

Quy trình thực hiện công tác TKCN gồm các bước cơ bản (Quy trình xử lý thông tin báo nạn; Quy trình lập phương án cứu nạn; Quy trình tổ chức cứu nạn.

Thông thường mất khoảng 15-30 phút thì lực lượng tìm kiếm cứu nạn có thể xuất phát từ nơi cứu trợ đến địa điểm gặp nạn để hỗ trợ người bị nạn. Để triển khai công tác TKCN hiệu quả thì các Trung tâm phải kiểm tra tính xác thực của thông tin qua nhiều kênh khác nhau như chủ tàu, thuyền trưởng, các cơ quan quản lý Nhà nước, Hệ thống đài thông tin duyên hải….

Ngay sau khi xác thực thông tin, chúng tôi sẽ ngay lập tức triển khai tìm kiếm cứu nạn.

Bộ luật hàng hải Việt Nam quy định: Tàu thuyền tại khu vực gần tàu bị nạn khi phát hiện tín hiệu kêu cứu phải có trách nhiệm cứu giúp tàu/người bị nạn. Ông có thể cho biết cụ thể về quy định này? Nếu không thực hiện trách nhiệm cứu nạn, những tàu thuyền này sẽ bị xử lý như thế nào?

Ông Nguyễn Nhật – Cục trưởng Cục Hàng hải VN:

Bộ Luật Hàng hải Việt Nam 2005, Khoản 1 và 2 Điều 30 Tìm kiếm và cứu nạn hàng hải quy định:

1. Tàu biển, tàu quân sự, tàu công vụ, tàu cá, phương tiện thuỷ nội địa và thuỷ phi cơ khi gặp nguy hiểm cần sự cứu giúp thì phải phát tín hiệu cấp cứu theo quy định.

2. Tàu biển, tàu quân sự, tàu công vụ, tàu cá, phương tiện thuỷ nội địa và thuỷ phi cơ khi phát hiện hay nhận được tín hiệu cấp cứu của người hoặc tàu khác gặp nạn trên biển, vùng nước cảng biển, nếu điều kiện thực tế cho phép và không gây nguy hiểm nghiêm trọng cho tàu và những người đang ở trên tàu của mình thì phải bằng mọi cách tiến hành cứu giúp người gặp nạn, kể cả việc phải đi chệch khỏi hành trình đã định và phải kịp thời thông báo cho tổ chức, cá nhân liên quan biết.

Theo quy định này, tất cả các loại tàu thuyền khi hoạt động trên biển phát hiện hoặc nhận được tín hiệu cấp cứu của người hoặc tàu thuyền gặp nạn, nếu đang trong phạm vi thực tế có thể tiếp cận khu vực có người gặp nạn mà việc TKCN không gây nguy hiểm cho người hoặc tàu của mình thì phải có trách nhiệm tìm kiếm và cứu người gặp nạn trên biển.  

Khoản 5 Điều 10 của Bộ luật Hàng hải Việt Nam cũng quy định hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động hàng hải là từ chối tham gia TKCN trên biển trong trường hợp điều kiện thực tế cho phép. Chế tài xử lý vi phạm điều này được quy định tại các khoản 2, 3 và 4 Điều 27 của Nghị định số 93/2013/NĐ-CP của Chính phủ ngày 20/8/2013 về Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông hàng hải, đường thủy nội địa (có hiệu lực thi hành từ 15/10/2013), cụ thể:

2. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với mỗi hành vi vi phạm sau đây:

a) Không thực hiện nghĩa vụ theo quy định về tìm kiếm, cứu nạn hàng hải;

b) Thực hiện chậm trễ lệnh điều động của cơ quan có thẩm quyền để tìm kiếm, cứu nạn theo quy định.

3. Đối với hành vi không thực hiện lệnh điều động của cơ quan có thẩm quyền để tìm kiếm, cứu nạn theo quy định sẽ bị xử phạt như sau:

a) Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với tàu thuyền có tổng dung tích dưới 500 GT;

b) Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với tàu thuyền có tổng dung tích từ 500 GT đến dưới 3.000 GT;

c) Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 80.000.000 đồng đối với tàu thuyền có tổng dung tích từ 3.000 GT trở lên.

4. Hình thức xử phạt bổ sung:                                                           

Tước quyền sử dụng Giấy chứng nhận khả năng chuyên môn của thuyền trưởng từ 03 tháng đến 06 tháng đối với hành vi vi phạm quy định tại Điểm a Khoản 2 Điều này.

Khi có nhiều lực lượng cứu nạn cùng tiếp cận hiện trường vụ tai nạn hàng hải thì lực lượng nào sẽ là chỉ huy ở hiện trường?

Ông Nguyễn Anh Vũ - Tổng Giám đốc Trung tâm phối hợp TKCN HHVN:

Chỉ huy công tác tìm kiếm, cứu nạn trên biển là Ủy ban quốc gia Tìm kiếm cứu nạn. Chỉ huy hiện trường tìm kiếm, cứu nạn trong vùng nước cảng biển là Cảng vụ Hàng hải.

Vừa rồi, Bộ GTVT có tổ chức đoàn kiểm tra ATGT hàng hải, đặc biệt là an toàn đối với tầu cao tốc cánh ngầm... Là thành viên đoàn kiểm tra, xin ông cho biết kết quả kiểm tra và khuyến cáo đối với công tác TKCN hàng hải?

Ông Nguyễn Văn Thuấn - Vụ trưởng Vụ An toàn giao thông:

Trước khi trả lời câu hỏi, tôi cần nhấn mạnh rằng tất cả các đối tượng tham gia giao thông trong lĩnh vực hàng hải đều được quan tâm về công tác TKCN và an toàn hàng hải như nhau. Tàu cá là lực lượng được thường xuyên tham gia cứu hộ cứu nạn hàng hải hơn những phương tiện khác và cũng là lực lượng thường xuyên được các lực lượng TKCN hàng hải hỗ trợ khi gặp tai nạn.

Về các cuộc kiểm tra hiện nay Bộ GTVT đang tiến hành tại 3 tỉnh, thành phố có hoạt động tàu cao tốc cánh ngầm.

Tàu cao tốc cánh ngầm chạy chủ yếu từ Tp. HCM - Vũng Tàu và Hải Phòng - Cát Bà. Riêng tàu cánh ngầm tuyến Tp. HCM - Vũng Tàu vận chuyển hàng triệu khách/năm, thời gian qua cũng chưa xảy ra vụ TNGT hàng hải đặc biệt nghiêm trọng nào gây chết người mà chỉ có một số sự cố trong quá trình vận hành.

Trong tháng 8, thống kê cả nước xảy ra khoảng 20 sự cố với tàu cánh ngầm, chủ yếu tập trung vào các tàu cánh ngầm một động cơ. Do có sự gia tăng các sự cố này nên Bộ GTVT lập đoàn kiểm tra tập trung vào 3 nội dung: điều kiện an toàn của phương tiện; điều kiện an toàn của luồng, tuyến và điều kiện an toàn của cảng, bến nơi tàu cao tốc cánh ngầm hoạt động.

Các kết quả kiểm tra đang được thống kê lại để sắp tới có những báo cáo chính thức Bộ GTVT và đề xuất những giải pháp, những nhiệm vụ để tăng cường đảm bảo trật tự ATGT đối với loại phương tiện này.

Về tổng thể, hiện nay các tàu cao tốc cánh ngầm về cơ bản đảm bảo các điều kiện an toàn kỹ thuật, tuy nhiên còn một số khiếm khuyết liên quan đã được cơ quan chức năng khuyến cáo và đã được khắc phục ngay. Còn về các cảng, bến thủy nội địa cơ bản đã thực hiện đúng quy định quản lý phương tiện thủy, các vấn đề ra vào đón trả khách, áo phao, số lượng khách lên tàu…

Về luồng tuyến, theo quy định Thông tư 14 của Bộ GTVT, tàu cánh ngầm được coi là phương tiện hoạt động thủy nội địa nhưng khi ra khỏi bến lại hoạt động trên luồng hàng hải. Về nguyên tắc phương tiện chạy trên luồng hàng hải phải được theo dõi giám sát nhưng vì tàu cánh ngầm chỉ được coi là phương tiện thủy nội địa nên nhiều chủ tàu không lắp thiết bị giám sát hàng hải cho tàu của mình, do đó, cơ quan chức năng cũng không giám sát được.

Sắp tới, đoàn kiểm tra sẽ tổng hợp kết quả kiểm tra, báo cáo Bộ và đề xuất một số giải pháp. Hướng tới yêu cầu bổ sung thêm một số thiết bị về an toàn hàng hải cho tàu cao tốc cánh ngầm. Thuyền viên trên tàu phải thường xuyên được cập nhật các quy định đảm bảo an toàn hàng hải đặc biệt các quy định phòng chống va trôi, các thông tin về luồng hàng hải.

Còn về quản lý hoạt động của tàu cao tốc trên suốt hành trình HH, đoàn kiểm tra có thể đề xuất đưa tàu cao tốc cánh ngầm vào loại phương tiện cần giám sát thường xuyên trong suốt lộ trình để kịp thời phát hiện những tàu chạy không đúng luồng tuyến, gặp tai nạn… Kịp thời đưa ra cảnh báo để điều chỉnh khi tàu chạy vào những luồng tuyến đông phương tiện…

 Về cảng bến, sẽ có những quy định để hành khách lên xuống tàu thuận lợi và khách lên tàu phải được hướng dẫn các thao tác sử dụng phao cứu sinh, các tình huống thoát hiểm khi xảy ra sự cố.

Và cũng cần nghiên cứu quy định riêng phối hợp cứu hộ, cứu nạn đối với tàu cao tốc khi xảy ra các tình huống nguy hiểm, tai nạn bởi đặc thù của phương tiện này chạy với tốc độ rất cao, thường xuyên chạy vượt 40 km/h, có khi tới 60 km/h.

Đây là những dự kiến của tôi, một thành viên trong đoàn kiểm tra. Còn báo cáo tổng thể, chi tiết sẽ được bàn bạc, thảo luận kỹ trong tất cả các thành viên của đoàn trước khi chính thức đề xuất với Bộ.

Hàng trăm nghìn tàu thuyền đánh cá của ngư dân Việt Nam hoạt động trên biển đang phải đối mặt với những nguy hiểm rình rập. Xin hỏi, tàu cá có thuộc đối tượng được “ưu tiên” cứu nạn?

Ông Nguyễn Anh Vũ - Tổng Giám đốc Trung tâm phối hợp TKCN HHVN:

Tất cả các phương tiện đều được ưu tiên tìm kiếm cứu nạn. Kết quả tìm kiếm cứu nạn hàng năm cho thấy 80% đối tượng được cứu là tàu cá, 10% là tàu hàng. Còn lại là các đối tượng khác. Trung tâm đề nghị tàu cá, bà con ngư dân, khi gặp nạn khẩn trương liên lạc với các Trung tâm TKCN, Trung tâm sẽ hỗ trợ mọi nơi, mọi lúc.

Một lần nữa, tôi xin nhấn mạnh rằng tìm kiếm, cứu nạn là hoạt động mang tính nhân đạo, việc tìm kiếm cứu nạn không phụ thuộc vào quốc tịch, thái độ chính trị, tôn giáo loại tàu bị nạn, biên giới lãnh thổ.

Phương tiện tàu cá thường rất nghèo nàn, lạc hậu. Như vậy, các tàu này cần trang bị thiết bị thông tin liên lạc, trang thiết bị cứu sinh tối thiểu nào để có thể tiếp cận được thông tin thời tiết, cảnh báo nguy hiểm cũng như báo nạn tới Trung tâm phối hợp TKCNHH, Hệ thống đài thông tin duyên hải?

Ông Phan Ngọc Quang - Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV  Thông tin điện tử hàng hải VN:

Ông Phan Ngọc Quang - Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Thông tin điện tử hàng hải VN

Thông thường, các thiết bị thông tin liên lạc vô tuyến trên các phương tiện tàu thuyền được trang bị theo vùng biển hoạt động hơn là theo trọng tải của tàu. Riêng đối với tàu cá, tại Thông tư 15 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã quy định cụ thể, theo đó:

-  Các tàu hoạt động ở cự ly gần bờ (cách bờ khoảng 35 hải lý) cần trang bị 01 thiết bị thu phát thoại sóng cực ngắn (VHF) và 01 máy thu thoại tự động sóng ngắn 7906 kHz;

-  Các tàu cá hoạt động ở cự ly xa bờ (vùng biển xa bờ trừ 2 vùng cực) cần trang bị 01 máy thu thoại tự động sóng ngắn 7906 kHz, 01 thiết bị thu phát thoại đơn biên sóng ngắn (HF) có chức năng trực canh trên tần số 7903 kHz của Hệ thống Đài Thông tin Duyên hải Việt Nam, 01 thiết bị định vị vệ tinh toàn cầu (GPS) và 01 phao phát tín hiệu báo nạn qua hệ thống vệ tinh Cospas-Sarsat 406 MHz (phao vô tuyến chỉ báo vị trí khẩn cấp EPIRB).

Ngoài ra các tàu phải được trang bị đầy đủ phao cứu sinh theo quy định.

Việc tiếp cận dịch vụ thông tin duyên hải rất đơn giản, thuận tiện. Việc đầu tư mua sắm trang bị thiết bị thông tin liên lạc là không tốn kém và rất nhỏ so với cả một con tàu (Giá trung bình, thiết bị thu phát VHF khoảng 7 triệu đồng/1 bộ, Thiết bị thu phát HF khoảng 15 triệu đồng/1 bộ).

Nhiều ý kiến cho rằng cần xây dựng riêng một hệ thống đài thông tin duyên hải phục vụ tàu cá. Quan điểm của ông thế nào?

Ông Nguyễn Nhật - Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam:

Không cần thiết xây dựng riêng một hệ thống đài thông tin duyên hải phục vụ tàu cá vì những lý do sau:

-  Thứ nhất, Hệ thống Đài TTDH VN là một hệ thống quốc gia nằm trong một hệ thống tổng thể cấp cứu và an toàn hàng hải toàn cầu (GMDSS-không phân biệt đối tượng phục vụ  mà phân biệt theo hạng loại thiết bị trang bị và vùng hoạt động của đối tượng đó, do vậy nên được duy trì và phát triển đồng bộ theo xu hướng chung và phù hợp với thực tế các quốc gia;

- Thứ hai, như thực tế trong nhiều năm qua Hệ thống đã triển khai các phương thức, tần số trực canh và phát quảng bá dành riêng cho tàu cá và hệ thống đã và đang phục vụ hiệu quả cho các đối tượng tàu cá;

- Thứ ba, chưa có quốc gia nào trên thế giới xây dựng một hệ thống thông tin dành riêng phục vụ cho tàu cá mà chỉ có một hệ thống thông tin quốc gia phục vụ đa đối tượng trên biển trong đó có các loại tàu cá; trong khi đó, ở Việt Nam đã thực hiện thí điểm nhưng không hiệu quả, gây lãng phí nguồn ngân sách Nhà nước;

-  Thứ tư, để công tác TKCN đạt hiệu quả cao, cần phải có một hệ thống thông tin có khả năng kết nối các nguồn lực tham gia hoạt động TKCN trên biển. Trên thực tế hiện nay, hệ thống Đài TTDH VN đã và đang thực hiện tốt việc đó cho cả tàu hàng lẫn tàu cá. Cụ thể trong rất nhiều trường hợp, đã kêu gọi tàu hàng cứu tàu cá;

- Thứ năm, theo quan điểm của tôi, cần phải tập trung vào việc khai thác hiệu quả hệ thống Đài TTDH VN đang có này bằng việc đưa ra những chính sách của Nhà nước về việc hỗ trợ thiết bị thông tin cũng như không thể thiếu là việc đào tạo cấp chứng chỉ nghiệp vụ thông tin liên lạc.

Ông Phan Ngọc Quang - Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Thông tin điện tử hàng hải Việt Nam:

Nếu quá nhiều hệ thống, tàu thuyền bị nạn sẽ không biết gọi ai. Hiện nay, hệ thống duyên hải phục vụ rất tốt, tàu cá được phục vụ, dung lượng xử lý tai nạn này hoàn toàn thỏa mãn. Nhà nước cần tập trung đầu tư thiết bị cho ngư dân để có thể gọi được các Trung tâm này sẽ tốt hơn.

Thực tế cho thấy, cách nhanh nhất, thực tế và hiệu quả nhất để thực hiện công tác TKCN là phát triển một hệ thống TKCN của từng quốc gia có khả năng liên kết với các khu vực. Việt Nam đã triển khai hợp tác và phối hợp với các quốc gia có biển khác như thế nào để có thể cùng phát triển và bao quát toàn bộ khu vực trách nhiệm của mình?

Ông Nguyễn Nhật - Cục trưởng Cục HHVN:

Để thực hiện nghĩa vụ và trách nhiệm của một quốc gia ven biển trong hoạt động TKCN ven biển. Bên cạnh sự tham gia và trở thành thành viên chính thức của Công ước quốc tế về TKCN trên biển, (SAR 79)  vào năm 2007, Việt Nam cũng đã xúc tiến việc hợp tác với quốc tế, với các quốc gia trong khu vực bằng việc ký kết các hiệp định, Thỏa thuận hợp tác. Cụ thể như sau:

- Tuyên bố ASEAN về hợp tác TKCN người và tàu thuyền gặp nạn trên biển năm 2010.

- Gần đây nhất để tăng cường hợp tác trong các hoạt động trên Biển Đông, trong đó có lĩnh vực TKCN trên biển, chúng ta đã ký kết Thỏa thuận giữa Chính phủ nước Cộng hòa XHCN Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa Philippines về hợp tác trong lĩnh vực TKCN năm 2011.

Trong thời gian qua, Trung tâm PHTKCNHHVN phối hợp với các cơ quan cứu nạn chuyên ngành của Nhật Bản, Trung Quốc, Úc, Singapore… trong công tác cứu nạn.

Khi gặp tình huống nguy cấp thì các tàu cá phải phát tín hiệu báo nạn theo phương pháp nào? Ông có thể cho biết tần số báo nạn trên hệ thống vô tuyến điện mà tàu cá có thể liên hệ nhanh nhất?

Ông Phan Ngọc Quang - Tổng Giám đốc Công ty Thông tin điện tử hàng hải VN: 

Như đã đề cập trên, tàu cá có thể sử dụng bất cứ phương thức, tần số nào với thao tác hết sức đơn giản trên thiết bị thông tin;

Khi gặp tình huống nguy cấp bất kể ở đâu, vào lúc nào, phổ biến và thông thường nhất, tàu cá chỉ cần gọi thoại trên sóng vô tuyến 7903 kHz là tần số trực canh cấp cứu quốc gia mà hệ thống đài TTDH VN đang khai thác trên phạm vi cả nước 24/24h.

Ngoài ra, còn có thể sử dụng mọi biện pháp sẵn có hành động khác thường để gây sự chú ý của các tàu thuyền xung quanh như đốt lửa trên tàu, gây tiếng động, hành động khác thường …để tàu thuyền khác dễ dàng phát hiện và cứu giúp.

Tàu thuyền Việt Nam hoạt động trên vùng biển quốc tế khi bị nạn cần làm gì để có thể nhận được sự trợ giúp?

Ông Nguyễn Anh Vũ - Tổng Giám đốc Trung tâm phối hợp TKCN HHVN:

Tàu thuyền Việt Nam hoạt động trên vùng biển quốc tế khi bị nạn cần liên lạc ngay với Trung tâm phối hợp TKCN hàng hải khu vực, nơi chịu trách nhiệm TKCN trên vùng biển mà tàu bị nạn bằng cách liên lạc trực tiếp tới địa chỉ của các Trung tâm này (Danh bạ các Trung tâm TKCNHH luôn được trang bị trên tàu theo quy định của IMO) hoặc phát bức điện cấp cứu trên các thiết bị thông tin liên lạc sẵn có như: EPIRB, MF/HF, VHF, Inmarsat-C… các thông tin  này sẽ được chuyển đến Trung tâm PHTKCNHH gần nhất để triển khai TKCN.

Việc phối hợp giữa các lực lượng TKCN hiện tại có gì khó khăn?

Ông Nguyễn Anh Vũ - Tổng Giám đốc Trung tâm phối hợp TKCN HHVN:

Tuy đã có Quy chế phối hợp tìm kiếm, cứu nạn trên biển ban hành kèm theo Quyết định số: 103/2007/QĐ -TTg, ngày 12 tháng 7 năm 2007 của Thủ tướng Chính phủ quy định về phối hợp trong hoạt động tìm kiếm, cứu nạn trên biển; trách nhiệm phối hợp tìm kiếm, cứu nạn của Ủy ban Quốc gia Tìm kiếm, cứu nạn, các Bộ, ngành, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố ven biển và các tổ chức, cá nhân; Quy chế này áp dụng đối với tổ chức, cá nhân Việt Nam và tổ chức, cá nhân nư­ớc ngoài liên quan đến hoạt động tìm kiếm, cứu nạn trên vùng biển của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hoặc do Việt Nam quản lý nhưng  khi thực hiện vẫn gặp nhiều khó khăn.

Do kinh tế của ta còn khó khăn do đó nguồn lực đầu tư cho xây dựng lực lượng tìm kiếm cứu nạn còn hạn chế;

Vùng biển Việt Nam rộng hơn 1 triệu km2, lực lượng tìm kiếm cứu nạn chưa được bố trí tại các vùng hải đảo xa bờ. Do đó khi có vụ việc tìm kiếm cứu nạn việc phối hợp tìm kiếm cứu nạn còn gặp nhiều khó khăn.

Để hoàn thành tốt nghĩa vụ của quốc gia ven biển theo UNCLOS 82 và quốc gia thành viên của SAR79, cũng như triển khai thực hiện các thỏa thuận song phương, đa phương về tìm kiếm cứu nạn, Việt Nam cần phát triển hệ thống TKCN trên biển có tính chuyên nghiệp cao. Xin hỏi, hiện tại, nhân lực cho tìm kiếm cứu nạn đã đáp ứng yêu cầu? Cần làm gì để có phát triển nguồn nhân lực TKCN hàng hải chuyên nghiệp?

Ông Nguyễn Nhật - Cục trưởng Cục Hàng hải VN:

Nhân lực cho lực lượng tìm kiếm cứu nạn hiện nay còn rất khiêm tốn so với yêu cầu thực tiễn. Lực lượng tìm kiếm cứu nạn tại Trung tâm PHTKCNHHVN, các Cảng vụ hàng hải còn rất mỏng so với yêu cầu công tác TKCN trên vùng biển trên 1 triệu km2, do đó cần phải:

1. Tăng cường các Trung tâm, trạm TKCN tại các đảo trên biển; các khu vực Bắc Trung bộ, Tây Nam bộ.

2. Tăng cường phương tiện, trang bị, cơ sở hậu cần cho lực lượng TKCN, nhất là các tàu TKCN có khả năng chịu sóng gió lớn, cơ động cao, hoạt động dài ngày trên biển.

3. Đào tạo, huấn luyện lực lượng TKCN theo tiêu chuẩn quốc tế, khu vực.

4. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong lĩnh vực TKCN.

Cơ chế cho TKCN hiện tại đã thực sự giúp thúc đẩy sự phát triển của lực lượng này?

Ông Vũ Thế Quang, Trưởng phòng Pháp chế, Cục Hàng hải Việt Nam:

Lực lượng tìm kiếm cứu nạn thời gian qua đã được Nhà nước quan tâm, có một số chính sách, ưu đãi nhưng thực tế vẫn chưa thực sự xứng đáng với công sức của người làm công tác này do sự vất vả và nguy hiểm của nghề nghiệp. Ngay cả lực lượng tìm kiếm cứu nạn chuyên nghiệp tại Việt Nam, theo quan điểm cá nhân hiện cũng đầu tư hơi dàn trải, lực lượng chính thức duy nhất là tìm kiếm cứu nạn hàng hải nhưng các lực lượng cảnh sát biển, bộ đội biên phòng… cũng có. Sự rải rác này sẽ khiến công tác đầu tư không tập trung, việc báo tin cứu hộ cứu nạn cũng khó khăn hơn.

Tàu thuyền quốc tế hoạt động trên vùng biển Việt Nam đã được hỗ trợ như thế nào trong thời gian qua?
Ông Vũ Thế Quang - Trưởng phòng Pháp chế - Cục HHVN

Ông Vũ Thế Quang - Trưởng Phòng Pháp chế - Cục HHVN

Những năm vừa qua, lực lượng TKCN hàng hải Việt Nam đã hỗ trợ được khá nhiều tàu thuyền nước ngoài hoạt động trên biển. Cụ thể, năm 2007, cứu được 76 người nước ngoài - 3 tàu, năm 2008 là 84 người, 1 tàu, năm 2009: 55 người, 6 tàu; năm 2010: 89 người, 15 tàu; năm 2011: 26 người, 3 tàu; năm 2012: 59 người, 0 tàu.

Có thể khẳng định, chúng tôi đã rất tích cực để triển khai các biện pháp cứu nạn tàu nói chung và tàu nước ngoài gặp nạn nói riêng. Ngay sau khi tham gia SAR 79, Cục HHVN đã xây dựng vùng cứu nạn hàng hải VN theo quy định của quốc tế. Năm 2012, Chính phủ phê duyệt phương án, để xác định phương án và hợp tác với quốc tế.

Tôi cũng xin được tiết lộ rằng ngay ngày mai, Cục Hàng hải Việt Nam đang có đoàn công tác đi Nhật Bản để xác định vùng biên giới và hỗ trợ tìm kiếm cứu nạn của các nước liên quan, lân cận.

Liên quan đến việc hỗ trợ pháp lý cho tàu thuyền nước ngoài hoạt động tại vùng biển Việt Nam, Luật pháp VN có nhiều các quy định, chế tài quy định rõ ràng trách nhiệm, tìm kiếm cứu nạn... Các văn bản này đều được tuyên truyền phổ biến rộng rãi. Đặc biệt, chúng tôi cũng cho dịch ra tiếng Anh và phổ biến trên trạng mạng, web để hỗ trợ người nước ngoài.

Đối với người nước ngoài gặp nạn tại vùng biển Việt Nam, chúng tôi cũng đều hỗ trợ ban đầu về sức khỏe, nơi nghỉ, các điều kiện pháp lý khác để họ sớm trở về.

Vùng biển trách nhiệm TKCN và vùng hoạt động TKCN của các phương tiện thủy Việt Nam khá rộng lớn. Phương tiện được trang bị cho Trung tâm phối hợp TKCN hàng hải Việt Nam thực sự chưa đủ mạnh để giúp tăng hiệu quả cho hoạt động vô cùng quan trọng này?

Ông Võ Duy Thắng - Trưởng phòng An toàn An ninh hàng hải - Cục HHVN

Ông Võ Duy Thắng - Trưởng phòng An toàn An ninh hàng hải - Cục HHVN

Hiện nay, Trung tâm đang được trang bị 7 tàu và 5 ca nô chuyên dụng để thực hiện nhiệm vụ TKCN trên biển, phụ trách trên 3.260km bờ biển từ Bắc vào Nam thì đây là một nhiệm vụ hết sức khó khăn.

Do lực lượng mỏng, lại bố trí dàn trải trong vùng biển rộng lớn nên việc điều động tàu đến khu vực TKCN còn gặp nhiều khó khăn.

Mặt khác, do chưa có phương tiện đủ tầm hoạt động xa bờ và dài ngày nên rất hạn chế trong việc TKCN ngoài khơi vùng biển Việt Nam.

Trong thời gian tới, bên cạnh việc chú trọng nâng cao việc đào tạo nguồn nhân lực, cũng cần chú trọng đầu tư các trang thiết bị phục vụ công tác TKCN.

Cơ chế cho TKCN hiện tại đã thực sự giúp thúc đẩy sự phát triển của lực lượng này?

Vũ Thế Quang - Trưởng phòng Pháp chế - Cục HHVN

Cơ chế phối hợp cho các lực lượng TKCN trên biển đang được điều chỉnh bởi Quyết định số: 103/2007/QĐ -TTg, ngày  12  tháng  7  năm 2007 của Thủ tướng Chính phủ quy định về phối hợp trong hoạt động tìm kiếm, cứu nạn trên biển và hiện tại đang được Thủ tướng Chính phủ cho phép sửa đổi bổ sung, hoàn thiện quy chế này.

Trong thời gian qua đã có một số cải thiện so với trước đây, tuy nhiên vẫn còn những hạn chế về nguồn vốn đầu tư trang thiết bị chuyên dùng, chính sách thu hút nguồn nhân lực, nguồn dự phòng TKCN ... do vậy chưa thực sự thúc đẩy sự phát triển của lực lượng TKCN chuyên nghiệp đủ khả năng đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong vùng biển Việt Nam và trợ giúp quốc tế trong tương lai.

Làm thế nào để nâng cao hiệu quả công tác TKCN hàng hải?

Ông Nguyễn Văn Thuấn - Vụ trưởng Vụ ATGT, Bộ GTVT:

Theo tôi, để nâng cao hiệu quả công tác TKCN hàng hải, phải hoàn thiện, rà soát, điều chỉnh, bổ sung hệ thống văn bản pháp luật từ quy định đến các thông tư hướng dẫn... để khắc phục được những bất cập đã và đang tồn tại, để đáp ứng được đòi hỏi tham gia giao thông hàng hải trên thực tế.

Thứ hai, cần phải nâng cao hơn nữa ý thức chấp hành pháp luật, trình độ hiểu biết của người tham gia giao thông trong lĩnh vực hàng hải, của các chủ tàu, chủ các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này.

Thứ ba, cần nâng cao tinh thần trách nhiệm của lực lượng đảm bảo ATGT và TKCN liên quan. Hiệu quả việc triển khai thực hiện những nhiệm vụ, giải pháp đảm bảo trật tự ATGT hàng hải phụ thuộc rất nhiều vào chính quyền cơ sở, nơi nào chính quyền cơ sở thiếu quan tâm thì sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả của lực lượng trực tiến tiển khai.

Thứ tư, tiếp tục củng cố lực lượng, phương tiện TKCN, thông tin duyên hải ở các vùng, khu vực, đồng thời hoàn thiện và xây dựng cơ chế phối hợp giữa các lực lượng, nhất là giữa các vùng, địa phương. Công tác này cần được quan tâm đặc biệt trong những vùng có mật độ phương tiện cao, vào những thời điểm có bất thường của thời tiết.

Ông đánh giá thế nào về năng lực của các đơn vị tìm kiếm cứu nạn Việt Nam ?

Ông Nguyễn Anh Vũ - Tổng Giám đốc Trung tâm Phối hợp TKCN HHVN:

Hoạt động tìm kiếm cứu nạn trên biển là rất khó khăn bởi vùng hoạt động rộng lớn, mênh mông, đặc biệt là tại các vùng cách xa bờ. Hiện tại, Trung tâm có đội tàu gồm 7 con tàu để duy trì hoạt động tìm kiếm cứu nạn là quá mỏng. Việc tổ  chức tìm kiếm cứu nạn gặp khó khăn. Đội tàu năng lực hạn chế, chỉ chịu được sóng gió đến cấp 8, cũng như chỉ có thể hoạt động xa bờ trong thời gian ngắn.

Để khắc phục vấn đề này và nâng cao hiệu quả hoạt động TKCN, Trung tâm muốn được đầu tư thêm, đặc biệt là nguồn lực phương tiện để đáp ứng được sóng gió, hoạt động trên biển dài ngày hơn.

Từ thực tế TKCN vụ ca nô chìm tại biển Cần Giờ, làm 9 người thiệt mạng và gần đây là vụ tàu Saphire đâm chìm tàu cá ở biển Vũng Tàu, làm 7 người mất tích, ngành chức năng rút ra được kinh nghiệm gì?

Ông Nguyễn  Nhật - Cục trưởng Cục Hàng hải VN:

Kinh nghiệm lớn sau khi tổ chức TKCN 2 vụ tai nạn nói trên là cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý Nhà nước, người tham gia giao thông để có thông tin nhanh chóng, xác thực. Trong vụ Cần Giờ, do thông tin chưa kịp thời, chính xác nên đã để lại hậu quả thương tâm.

Thời gian qua, Cục HHVN đã ký thoả thuận hợp tác với Cục Đăng kiểm VN trong việc đăng kiểm phương tiện; Kết hợp chặt chẽ hơn với bộ đội biên phòng. Sắp tới, chúng tôi sẽ tiếp tục ký thoả thuận hợp tác với Cục Đường thủy nội địa.

Một kinh nghiệm khác cho thấy, sử dụng lực lượng tìm kiếm cứu nạn tại chỗ là cách hiệu quả nhất trong tìm kiếm cứu nạn.

Việc xử lý trách nhiệm vụ Cần Giờ hiện đã giải quyết ra sao và liệu có "chìm xuồng"?

Ông Nguyễn  Nhật - Cục trưởng Cục Hàng hải VN:

Chúng tôi đã làm đúng trách nhiệm của mình. Hiện tại, vụ việc đã được chuyển sang cơ quan điều tra. Tội của ai, đến đâu sẽ được điều tra xử lý theo đúng các quy định của pháp luật.

xem thêm : thiet bi dinh vi xe may, dinh vi oto, định vị xe máy